Zielona ściana czyli o ogrodzie wertykalnym słów kilka

Przestrzeń miast i otoczenia wokół nas coraz bardziej się zawęża. Budujemy coraz więcej i coraz wyżej zamykając sobie widoki na zielony horyzont. A już naukowo potwierdzone jest, że człowiek dla zachowania „zdrowia duszy i ciała” potrzebuje wypoczynku i świeżego powietrza, a najlepiej można to uzyskać obcując właśnie z naturą. Ale w zagęszczonym od budynków, parkingów i ulic mieście trudno wygospodarować miejsce jeszcze dla roślin. Bardzo ciekawym i pomocnym w tej kwestii rozwiązaniem może stać się zakładanie tzw. wertykalnych ogrodów zwanych również pionowymi ogrodami lub po prostu zielonymi ścianami. Nazwa „zielone ściany” mogłaby sugerować, że chodzi o obsadzanie murów i elewacji budynków pnączami ale konstrukcja takich założeń i dobór roślin są zupełnie inne.

Ogród wertykalny pozwala na stworzenie roślinnego krajobrazu o naturalnym wyglądzie na ścianach zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz budynku. Dzięki takiemu rozwiązaniu, nawet nie wychodząc z domu, można mieć kontakt z naturą. Dzięki takim ogrodom betonowe ściany sklepów, bloków, czy biurowców zamieniają się w połacie roślinności. Ogrody wertykalne mogą również maskować stare, zniszczone ściany budynków, poprawiając ponury krajobraz miast. Ponadto tak zaprojektowana miejska przestrzeń oczyszcza powietrze i poprawia mikroklimat. A nasadzając roślinność w odpowiednie wzory można stworzyć jednocześnie żywy obraz. Pomysłodawcą ogrodów wertykalnych jest francuski botanik Patrick Blanc, który w Malezji zaobserwował, że setki gatunków  z żyjących tam  roślin nie potrzebują do życia gleby. Skoro więc natura dała tym roślinom szanse na przeżycie to i człowiek powinien być w stanie stworzyć podobne warunki.

Wertykalny ogród składa się z trzech części: metalowej ramy, warstwy PVC i warstwy filcu. Metalową ramę wiesza się na ścianie, chociaż można też wykonać ramę wolnostojącą. zapewnia ona warstwę powietrza, która służy jako wyśmienity izolator termiczny i dźwiękowy. W ramie montuje się płytki PVC o grubości ok. centymetra.  Zapewnia ona konstrukcji pewną dozę sztywności i sprawia że będzie ona wodoszczelna. Ostatnią istotną warstwę stanowi poliamidowy filc, który należy przymocować do PVC - tej warstwie rosną korzenie. Filc jest odporna na niszczycielskie działanie korzeni, a jego właściwości zapewniają równomierne rozprowadzanie wody. Rośliny umieszcza się w filcu  w formie nasion, sadzonek lub szczepek, gęstość sadzenia powinna wynosić około 30 roślin na metr kwadratowy. Podlewanie następuje od góry. Wodę kranową należy wzbogacić suplementami odżywczymi. Podlewanie i nawożenie odbywa się automatycznie. Technologia tworzenia takiego ogrodu wymaga dopasowania roślin m.in. pod względem wymagań co do temperatury, wilgotności, zanieczyszczenia środowiska.
Całkowita masa wertykalnego ogrodu, włączając w to rośliny i ramę, nie powinna przekraczać 30 kg na metr kwadratowy. Dlatego pionowy ogród może być umieszczony na każdej ścianie bez ograniczeń względem jej grubości, wysokości czy wytrzymałości.

Jeśli takie założenie planujemy wykonać w pomieszczeniu to dobór  roślin nie stanowi tu problemu. Znacznie trudniej jest z realizacją takiego pomysłu na zewnątrz, zwłaszcza w naszych polskich warunkach klimatycznych.
Z roślinami jednorocznymi problemu nie ma – zasadzamy na wiosnę, jesienią likwidujemy i w zimie na fasadzie budynku widnieje rama. Jeśli chcielibyśmy  uzyskać trwałe nasadzenie całoroczne to najlepiej sprawdziłyby się tu  rośliny proponowane do alpinariów czy ogrodów skalnych oraz niektóre trawy. Największe niebezpieczeństwo nieudania się pomysłu założenia zielonej ściany wiąże się z niebezpieczeństwem wymrożenia roślin i to nie
z powodu niskich temperatur a braku wody. Bo niestety instalację nawadniającą na zimę trzeba opróżnić
i zabezpieczyć przed rozsadzeniem przez mróz. Wertykalny Ogród można  zastosować nawet
w pomieszczeniach całkowicie pozbawionych dostępu do światła dziennego, takich jak podziemne parkingi, piwnice bo świetnie sprawdza się tu sztuczne oświetlenie.

 Pionowe ogrody  to ciekawe rozwiązanie dla tych, którzy chcieliby mieć zielone ściany ale boją się pnączy, które mogą naruszać i niszczyć elewację. Wertykalne ogrody przyczyniają się w zimie do obniżenia zużycia energii, ponieważ chronią budynek przed utratą ciepła, a w lecie go ochładzają. Jedną z ich zalet jest również to, że stanowią w mieszkaniu naturalny filtr powietrza. Ogród wertykalny niewielkich rozmiarów można wykonać samodzielnie i nie wymaga to dużych nakładów finansowych.

Podobny efekt zielonej ściany można uzyskać stosując specjalne pionowe palety lub skrzynki nakładane na siebie, gdzie rośliny rosną w specjalnych granulatach a ich podlewanie odbywa się jak w metodzie wyżej opisanej.

W Polsce pierwszy ogród wertykalny  z udziałem wspomnianego Patricka Blanca został założony w Gdańsku
w Galerii Przymorze więc jest dostępny dla wszystkich zwiedzających i kupujących.