TRAWNIK W TERENACH ZIELENI

Trawnik jest podstawowym elementem w terenach zieleni i powinien zajmować 40-70% ich powierzchni. Jest najbardziej naturalnym i najprostszym pokryciem powierzchni gleby.

Do cech trawnik decydujących o jego wartościach estetycznych należą:

► jednolitość – jednakowy pod względem struktury typ roślin. Chwasty, miejsca zasuszone, wydeptane i źle skoszone naruszają tą cechę.

► gładkość – wynika z dokładności wymodelowania powierzchni terenu i jakości koszenia. Cecha ta może zostać „zepsuta” przez kretowiska, osiadanie ziemi, ślady kół wyciśnięte przez samochód, złe koszenie.

► intensywna barwa zielona – zależy od sposobu użytkowania i pielęgnacji oraz od gatunków tworzących darń.

Rodzaje trawników

Podziału dokonuje się ze względu na wartość estetyczną skład gatunkowy, sposób użytkowania i pielęgnacji. Najczęstszy podział to:

l ogrodowe = dywanowe – mają największą wartość estetyczną, są gładkie, intensywnie zielone i dzięki intensywnej pielęgnacji, nawożeniu i koszeniu przypominają dywan. Można je zakładać w każdych warunkach. Stosuje się zazwyczaj 3-4 gatunki nie dopuszczając do zmiany składu gatunkowego.

l parkowe – mają właściwości pośrednie między ogrodowymi a naturalnymi łąkami. Kosi się je znacznie rzadziej niż w/w a skład gatunkowy jest bardzo zróżnicowany. Wysiewa się tylko gatunki , które pełnią rolę pionierską. To jakość i częstotliwość wykonywania zabiegów decyduje o składzie gatunkowym  tego trawnika i jego wartościach estetycznych.

l trawniki specjalne – obejmują nawierzchnie trawiaste stosowane w obiektach sportowych, na lotniskach. Powinny one mieć cechy trawników dywanowych a jednocześnie wykazywać dużą odporność na deptanie, ścieranie i zrywanie.

l zadarnienia – to płaskie pokrycie gleby roślinami  tzw. okrywowymi. Stosuje się je tam, gdzie założenie trawnika jest utrudnione (skarpy, duży cień, erozja). Są to tereny pośrednie między trawnikiem a innymi formami stosowania roślin. W zależności od użytych rośli mogą mieć duże wartości dekoracyjne.

WYMAGANIA WOBEC TERENÓW PRZEZNACZONYCH POD TRAWNIK

Do cech trawnika będących przedmiotem projektowania należą:

[ rozmiary trawnika – wynikają z przyjętych w projekcie proporcji w stosunku do innych elementów obiektu. Lepiej komponuje się i jest przyjmowana jedna większa powierzchnia niż kilka małych. Łatwiejsza i bardziej ekonomiczna jest pielęgnacja.

[ kształt i dostępność trawnika – unikać należy projektowania ostrych załamań i zwężeń (utrudnione koszenie) ani przeszkód w postaci rabat czy konarów (konieczność przenoszenia kosiarki), projektowania trawnika pod zwisającymi gałęziami.

[ ukształtowanie powierzchni trawnika i spadki – powierzchnia powinna być płaska (dopuszcza się niewielkie pofałdowanie). Jako max pochyłość przyjęto 15%. Niewielkie spadki 3-5 % są nawet pożądane ze względu na powierzchniowe odprowadzenie wody.

[ sąsiedztwo trawnika – unikać należy zakładania trawników pod drzewami płytko korzeniącymi się (żółknięcie). Aby uniknąć konieczności dokaszania ręcznego trawników należy zachować następujące odległości: 5-10 cm od nawierzchni (chyba że jest ona wykonana na równi z trawnikiem), 20-30 cm od pnia drzewa, 15-20 cm od ściany budynku czy murka.

PRZYGOTOWANIE GLEBY POD  TRAWNIK

Stosunek zawartości części szkieletowych i  ziemistych ma wpływ na właściwości wodne gleby i jej przepuszczalność. Gleby gdzie jest przewaga pyłów ogólnie nazywa się gliniastymi (dobrze utrzymują wodę, są mało przewiewne i ciężkie). Dla trawników najlepsze są te gdzie przeważa frakcja piaskowa: 60-90% i 40-10% części pyłowych i ilastych+ materia organiczna. Zawartość Próchnicy można zwiększyć przez dodanie do podłoża kompostu lub torfu. Próchnica zapewnia większe zatrzymywanie wody, właściwą sorpcję składników pokarmowych i utrzymanie stałego pH gleby.  Podstawą do określenia potrzeb nawozowych jest wykonanie analizy gleby. Optymalne pH dla trawnika to 5,6 – 6,6. Odczyn gleby można regulować przez stosowanie odpowiednich nawozów – fizjologicznie kwaśnych przy zbyt wysokim pH lub zasadowych przy zbyt niskim. O odczynie gleby mogą również świadczyć tzw. rośliny wskaźnikowe.

Teren pod trawnik powinien być głęboko spulchniony – można go przekopać lub przeorać na głębokość 30 cm a następnie wyrównać kultywatorem i bronami. Przed bronowaniem dobrze jest dać nawozy. Koniecznym zabiegiem pielęgnacyjnym jest zniszczenie wszystkich chwastów. Dwuliścienne najlepiej zwalczyć chemicznie, jednocześnie usuwając korzenie mniszka podczas przekopywania terenu. Kłącza perzu można wyciągać bronami. Z terenu przeznaczonego pod trawnik należy też usunąć wszystkie kamienie.

SIEW  TRAWNIKÓW

Najodpowiedniejszą porą na założenie trawnika jest II poł kwietnia i maj. Dzięki temu jeszcze w tym roku będziemy mogli się nim nacieszyć. Drugim terminem jest wrzesień. Nie należy się zbytnio spieszyć z wysiewaniem traw, gdyż najlepiej kiełkują one w temperaturze przynajmniej 10°C. Bezpośrednio przed siewem nasion rozbijamy grudy ziemi i wyrównujemy podłoże grabiami. Na małych powierzchniach możemy rozrzucić je ręcznie. Będziemy potrzebowali 25-40 g nasion na 1 m² powierzchni - w przybliżeniu jest to jedna pełna garść. Trawę można wysiać ręcznie, mechanicznie lub przez hydrosiew. Dużo wygodniej jednak użyć siewnika. Zaletą tego urządzenia jest możliwość regulacji gęstości siewu. Wysiew ręczny jest najpopularniejszy i stosowany na mniejszych powierzchniach. Wadą jest nierównomierność. Siew taki wykonuje się w dwóch krzyżujących się kierunkach w bezwietrzną pogodę. Aby móc kontrolować gęstość siewu, powierzchnię trawnika dzieli się na mniejsze kwatery i przyporządkowuje odpowiednie dawki. Na obrzeżach trawnika zagęszczamy siew. Żeby nasionka dobrze przylegały do cząsteczek gleby, trzeba je delikatnie zmieszać z jej wierzchnią warstwą (ok. 1 cm). Potem ugniatamy podłoże wałem bądź deskami przywiązanymi do butów. Obsianą powierzchnię koniecznie trzeba podlać. Wykorzystujemy do tego celu zraszacze, które rozbijają wodę na drobne krople. W pierwszej fazie wzrostu traw (około 3 tygodni) podlewamy glebę systematycznie, nie dopuszczając do jej wyschnięcia W sprzedaży można uzyskać gotowe mieszanki traw przeznaczone na określone miejsca czy typy trawników.

PIELĘGNACJA  TRAWNIKÓW

1.      Nawadnianie

2.      Zwalczanie chwastów – jednoroczne są usuwane podczas koszenia, wieloletnie najlepiej usuwać ręcznie. Na początku środki chemiczne stosować ostrożnie bo młoda trawa jest wrażliwa.

3.      Wałowanie trawnika – ma na celu wyrównanie powierzchni (nierówności powstają podczas podlewania i intensywnych opadów) oraz dociśnięcie młodych roślin do podłoża. Na trawnikach dywanowych i sportowych przeprowadza się gdy trawa osiągnie wysokość 3-5 cm, a na parkowych gdy mają 5-8 cm.

4.      Koszenie - Młode źdźbła traw nie powinny być zbyt wysokie (mogłyby się pokładać), dlatego kiedy osiągną 8-10 cm, musimy je skrócić. Używamy do tego celu kosiarki, której nóż ustawiamy na wysokości 5 cm - nie niżej! Podczas kilku kolejnych koszeń strzyżemy trawnik właśnie na tę wysokość. Systematyczne koszenie zagęszcza trawę, wzmacniając tym samym jej korzenie, a wiele uporczywych chwastów zamiast krzewić się i wydawać nasiona ginie. Jeśli trawa zagęści się, można ją bardziej skracać. Na początek wystarczy 4 cm, w miejscach zacienionych przynajmniej 4,5 cm. Trawnik powinno się kosić w równych odstępach czasu. Jednorazowo ścina się najwyżej 1/3 wysokości. Trawniki najwyższej jakości wymagają koszenia nawet dwukrotnie w ciągu tygodnia. Przy wykorzystywaniu kosiarek elektrycznych napięcie prądu może wynosić 12-24 volty a to ze względu na bezpieczeństwo pracy.

5.      Nawożenie - Oprócz systematycznego strzyżenia i nawadniania zielone dywany wymagają zasilania składnikami pokarmowymi. Jeśli podczas zakładania trawnika stosowaliśmy preparaty mineralne, to zabieg wznawiamy już po 6 tygodniach. W tym przypadku możemy używać nawozów przeznaczonych specjalnie do trawników.

6.      Wertikulacja  - pionowe cięcie darni dla lepszego napowietrzenia korzeni i krzewienia roślin.

7.      Aeracja  - polega na usunięciu warstwy filcu i płytkim spulchnieniu gleby (aeracja powierzchniowa) lub wykonaniu w glebie otworów do głębokości 10 cm (aeracja wgłębna). Do aeracji używa się specjalnych grabi, drapaczy mechanicznych lub aeratorów.

ZAKŁADANIE TRAWNIKÓW PRZEZ PRZENOSZENIE DARNI

Darniowanie polega na przenoszeniu wierzchniej warstwy gleby grubości 4-6 cm przerośniętej korzeniami niskich roślin trawiastych. Ten sposób przyspiesza uzyskanie trawnika o 4 tygodnie do kilku miesięcy w porównaniu do metody tradycyjnej. Metodą tą można zakładać trawniki przez cały rok., ale jest dość droga.

Glebę pod trawnik z darni przygotowuje się jak pod tradycyjny trawnik. Należy pamiętać, że położona darń podwyższa powierzchnię. Płaty darni kładzie się ręcznie, ściśle obok siebie. Po ułożeniu darń należy dokładnie podlać i docisnąć (walec ręczny). W sprzyjających warunkach darń zrasta się z podłożem po kilku dniach.

ODNAWIANIE  TRAWNIKÓW

Zanikanie dobrych cech trawnika oznacza początek jego niszczenia. Najważniejszym objawem jest słabo rozwijająca się lub niepożądana roślinność. Przyczyny niszczenia trawników to:

Ë mechaniczne niszczenie roślin (deptanie, ścieranie, niskie koszenie)

Ë nadmierne ubicie gleby

Ë wzrastające ocienienie

Ë gruba warstwa ściółki

Ë długotrwała susza

Ë okresowe zatapianie

Ë wyczerpanie składników pokarmowych

Ë zanieczyszczenia chemiczne (zasolenie, mocz psa, wyciek oleju z samochodu)

Ë opanowanie przez chwasty

Ë opanowanie przez choroby i szkodniki

Jeśli tylko niewielka część  trawnika została zniszczona, miejsce takie można naprawić przez dosianie nasion lub położenie nowej darni. Jeśli zniszczeniu uległ cały trawnik należy poddać go intensywnej pielęgnacji czyli renowacji.

Do odnawiania przystępuje się wiosną po pierwszym koszeniu. W miejscu całkowicie zniszczonej darni usuwa się ją, przygotowuje glebę jak pod siew i układa nowe płaty. Następnie cały trawnik spryskuje się środkami chwastobójczymi. Po 7-10 dniach na całej powierzchni przeprowadza się aerację powierzchniową  i zasila nawozami.

NAWOŻENIE  TRAWNIKÓW

Trawniki zakładane na glebach żyznych o trwałej strukturze przez kilka lat nie wykazują braku podstawowych składników. Usuwanie skoszonej trawy przyspiesza wyczerpanie składników pokarmowych.

Rośliny najbardziej reagują na brak azotu – objawy to żółknięcie liści i słaby wzrost. Fosfor – na ogół jest w glebie w dostatecznych ilościach i nie jest wypłukiwany, brak objawia się przebarwianiem starszych liści na czerwonawo. Potas -  jest wypłukiwany z gleby, brak objawia się osłabieniem wzrostu i obniżeniem wytrzymałości na deptanie i niskie temperatury.

NPK jest pobierane przez trawy w proporcji 6:3:2, dlatego program nawożenia powinien odpowiadać tej proporcji. Zaleca się stosowanie 2-4 kg nawozu wieloskładnikowego na 100 metrów kwadratowych a przy intensywnym koszeniu nawet 8 kg. Połowę dawki stosuje się wiosną  przed rozpoczęciem wegetacji, resztę końcem września.

W pierwszych latach uprawy zaleca się dodatkowe nawożenia azotem w dawce 1-2 kg/100 m² wiosną i powtórka w czerwcu. Po rozsianiu nawozu trawnik należy podlać.

Wapnowanie ma na celu odkwaszenie podłoża i polepszenie wzrostu trawy, ułatwia walkę z mchem i skrzypami, poprawia strukturę gleby i wpływa na lepsze przyswajanie składników pokarmowych. Wapnuje się co 3-4 lata najlepiej jesienią łagodnymi nawozami węglanowymi .